AR-GE harcamaları 5 yılda 5 kattan fazla arttı

AA muhabirinin Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden yaptığı derlemeye göre, savunma sanayinin ve teknolojinin gelişmesinde önemli bir faktör olan AR-GE harcamaları 5 yılda düzenli arttı.

2018 yılında 38 milyar 534 milyon lira olan AR-GE harcamaları, 2022’de 5,16 kat artışla 198 milyar 670 milyon liraya ulaştı. Böylece son 5 yıldaki toplam AR-GE harcamaları 439 milyar 853 milyon lira olarak hesaplandı.

Gayrisafi yurt içi AR-GE harcamasının GSYH içindeki oranı 2018’de yüzde 1,03 iken, 2022 yılında 15 trilyon 11,7 milyar liralık harcamada yüzde 1,32 olarak gerçekleşti.

Beş yıllık süreçte AR-GE harcamalarının finansmanın yarısından fazlası şirketler tarafından karşılanırken devletin finansmana katkısı yüzde 32 bandında oldu. Yüksek öğretim kurumlarında ise bu oran 2018’de yüzde 12,1 iken 2022’de yüzde 15,7’ye çıktı.

Toplam AR-GE personeli sayısı söz konusu dönemde 100 bin 519 kişi arttı. Tam zaman eşdeğeri (TZE) cinsinden personel sayısı 2018’de 172 bin 119 kişi iken 2022 yılında 272 bin 638 kişiye çıktı.

Kadın AR-GE personel sayısı, geçen yıl 93 bin 41 kişi ile toplam personelin yüzde 34,1’ini oluşturdu, bu pay 2018 yılında 54 bin 308 kişi ile yüzde 31,6 olarak gerçekleşmişti.

2022’de AR-GE personeli öğrenim durumuna göre incelendiğinde, yüzde 37,3’ünün lisans eğitim düzeyine sahip olduğu görüldü. Bunu sırasıyla yüzde 29,7 ile doktora veya eşdeğeri, yüzde 23,7 ile yüksek lisans, yüzde 4,8 ile meslek yüksekokulu ve yüzde 4,6 ile lise ve altı kategorileri takip etti. Bunların yüzde 63,3’ü mali ve mali olmayan şirketlerde, yüzde 33,2’si yükseköğretimde ve yüzde 3,5’i kar amacı olmayan kuruluşların da dahil edildiği genel devlet sektöründe yer aldı.

2018 yılında AR-GE harcamalarının en yüksek olduğu bölge Ankara iken geçen yıl İstanbul sıralamada öne geçti. Bu bölgeleri ile TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) bölgesi takip etti.

2018-2022 yıllarında AR-GE harcamaları ve bu alanda çalışan personel sayıları şöyle:

2018

2019

2020

2021

2022

Toplam

Toplam harcama (Milyon TL)

38.534

45.954

54.957

101.738

198.670

439.853

İnsan kaynağı

172.119

182.847

199.371

221.811

272.638

–